Heme Jans, 1720? - 10.12.1789     index

ouders
Grootouders: zeer waarschijnlijk Heme Jans en Elysabeth (waren in 1682 in elk geval getrouwd)
Ouders: zeer waarschijnlijk Jan Hemes uit Den Andel, gehuwd in 1712 met Grietje Melles uit Westernieland.
Bron: allegroningers.


gehuwd
9.10.1743 Liefke Jans

kinderen
* Jan Hemes, 1746-1807
Cijtjen (Sijtjen), geboren in 1752

woonplaats en werkzaamheden
landbouwer in Den Andel

documenten
Heme/Hemme Jans, de vermoedelijke grootvader van Heme Jans (overleden in 1789) komt een aantal keren voor in het Boerderijenboek van het Halfambt. Het boek beschrijft o.a.de boerderijen in de kerspelen Saaxumhuizen, Den Andel, Westernieland en Eenrum, Mensingeweer.

Bij boerderij 82, Dikemaweg 10, Den Andel worden Hemme Jans, zijn vrouw Elysabeth en hun zoon Jan Heemes genoemd: "(...) In 1682 zijn Hemme Jans en zijn vrouw Elysabeth de nieuwe Provincie-meiers. Elysabeth trouwt vóór 1694 met Jan Reinders. Tot 1729 is de boerderij in gebruik bij Jan Heemes, zoon uit Elysabeths eerste huwelijk", aldus de tekst in het Boerderijenboek. Deze zoon, Jan Heemes, moet vóór 1693 geboren zijn; het jaar waarin zijn moeder hertrouwt. Jan Heemes trouwt in 1712 met Grietje Melles uit Westernieland en kan dus heel goed de vader van de Heme Jans zijn die in 1789 is overleden. Deze Heme Jans zal dan in of na 1712 geboren zijn.




Uit verschillende kaarten uit het begin van de 18e eeuw blijkt dat Jan Reinders, de tweede echtgenoot van Elysabeth, in 1715 deels eigenaar een deels gebruiker is van de boerderij waarvan Heme Jans en Elysabeth in 1682 nog de meiers waren. Er staan twee provincie-boerderijen ten zuiden van de weg van Saaxumhuizen naar De Andel ter grootte van 59 jukken en 44 roeden (=31.9 ha).

In 1715 en 1716 zijn door A. Tideman metingen verricht voor een kaart van een groot gebied tussen Den Andel en Saaxumhuizen; die kaart is door J. Tideman uiteindelijk in 1729 getekend. Op een apart blad zijn de gebruikers van de percelen genoteerd. De gebruiker van de percelen "X" blijkt in 1715, bij de opmeting, Jan Reinders te zijn.





In 1729 is door J.Tideman ook nog een aparte kaart gemaakt van de percelen "X". Links op de kaart staat de naam van de toenmalige gebruiker Jan Reinders, en de grootte van de afzonderlijke percelen met vermelding 'Eijgen' of 'Provintie'.



Bron: http://beeldbankgroningen.nl/beelden/detail/87386fee-6f6b-a401-06cb-20632b1cd898 (Interactieve kaart)
Identificatienummer NL-GnGRA_817_1047.39
Kaart van een aantal particuliere en Provincielanden aan weerszijden van de weg naar Saaksumhuizen onder Den Andel, samen groot 40,75 juk 23 roeden.


Op een andere kaart -ook uit 1729- in 'De Atlas der Provincielanden van Groningen' (1722-1736) blijkt Jan Heemes -de zoon van Hemme Jans en Elysabeth- de actuele gebruiker van deze provincieplaats. Op die kaart zijn twee, inmiddels verdwenen, boerderijen met Friese schuren getekend (de linker 83b en de rechter 82 in de nummering van het Boerderijenboek van het Halfambt). Nummer 82 ligt ongeveer ter hoogte van het huidige adres Dikemaweg 10. Van noord naar zuid kronkelt over de kaart de Saaxumhuistertocht, die de grens vormde tussen Saaxumhuizen en Den Andel. De percelen A-O, die Jan Heemes gebruikte lagen op het grondgebied van Den Andel.



De kaart en een luchtfoto uit 2007 van hetzelfde gebied.



A t/m O is het in 'Appril 1729' opgemeten land van de 'gebruijcker Jan Heemes' die blijkens deze kaart in elk geval tot 1729 de boerderij in gebruik heeft.
1 t/m 10 zijn de landerijen van 'gebruijcker Jelte Haijkes'.
De kaart is gemaakt door Hindrik Warner Folckers.



Ook Heme Jans en zijn vrouw Liefke Jans hebben wat sporen nagelaten.
Er is een bericht van de kerk van Saaxumhuizen over hun vertrek naar Eenrum op 9 oktober 1743, vermoedelijk na hun huwelijk. En doopberichten van hun kinderen

Trouwbericht.


'09-10-1743 Heme Jans, uit den Andel. att Liefke Jans, van Eenrum, na Eenrum vertrokken.'
(BRONNEN: den Andel, DTBL NH, T:1728-1750 AND01 HERKOMST: RA Groningen)
http://www.den-braber.nl/genealogie/bronnen/grn/and01.html

Gedoopt in Eenrum Jan (1746) en in Saaxumhuizen Cijtjen (1752)







Vermoedelijk 11e eeuws doopvont in de kerk van Eenrum.


Boerderij 70A
Heme Jans en Liefke Jans waren vóór 1755 de beklemde meiers van een inmiddels verdwenen boerderij in Saaxumhuizen (boerderij 70a uit het Boerderijenboek van het Halfambt, ten zuiden of zuidoosten van Saaxumhuizen).


Foto uit 1950



Deze boerderij was oorspronkelijk eigendom van het Jacobijnenklooster in Winsum maar is in 1656 een provincieplaats. Ze betaalden een huur van 47 guldens, 2 duiten en 4 stuivers.In 1762 verzoekt Heme Jans aan Gedeputeerde Staten van Stad en Lande om vrijgesteld te worden van de betaling van de jaarlijkse huur, omdat zijn goederen in december 1761 door 'vlammen verteert zijn'.

Zevenentwintig jaar later, op 25 juni 1799 verkoopt hun zoon Jan Hemes (1746-1807) te Eenrum de boerenplaats, bestaande uit een keuken, middenhuis en Friese schuur met de overdracht van 16,5 juk en 35 roeden land, vaste huur 68 carolusguldens aan de kerk van Eenrum, voor f 2502 aan David Cornelis, getrouwd met Tietje Jacobs te Saaxumhuizen.
Op de lijst van vaste goederen van Saaxumhuizen, in 1806 opgemaakt, komt Jan Hemes voor als beklemde meier van 16,5 juk land, die bij zijn behuizing 'getekend nr. 11' gelegen zijn met een jaarlijkse huur van f 68 aan de kerk te Eenrum. (De pijl op het kaartje hierboven wijst naar behuizing nr.11. Met dank aan de Historische kring Baflo). Uit diezelfde lijst uit 1806 blijkt dat hij nog een halve juk land, genaamd 'het Meike' gebruikte. De eigenaar ervan was de diaconie van Saaxumhuizen. Als toevoeging staat achter Jan Heemes: 'Boerderij ten zuiden van Elemaheerd / Nescio'

Bron: http://www.bavvelt.nl/index_htm_files/Quohier%20vaste%20goederen%20Saaxumhuizen)pdf.
De geschiedenis van Baflo, Rasquert, Den Andel, Tinallinge, Saaxumhuizen / uitg. door Stichting Historische Kring Baflo. - 2009


Heeme Jans overlijdt in 1789



Den 10. dito [december 1789] is (op den Horn) Overleeden Heeme Jans, Latende na tot Zibste Bloed, een zoon (dog te Saaxumhuizen waaronder hij gewoont hadde begraven).(Bron:http://www.reenders.com/dooden_eenrum.shtml)
'De Horn' is een buurtschap ten noordoosten van Eenrum aan de weg naar Den Andel en Saaxumhuizen. Er staan twee boerderijen. Ten westen ligt het buurtje Oosterhuizen. Ten oosten staat de boerderij De Horn. Heme Jans stierf in 1789 op de boerderij die door zijn zoon Jan Hemes in 1778 verkocht was ten behoeve van de kinderen van zijn eerste vrouw Grietje Berends Bloem. Zie pagina Jan Hemes.
Liefke Jans was in 1787, twee jaar voor Heeme Jans' overlijden, nog in leven. Toen was ze getuige bij het tweede huwelijk van Sijtjen Derks, de dochter van haar broer Derk (Bron: Alle Groningers (Akte)datum: 14-03-1787 Plaats: Hornhuizen. Minuten van akten 1769-1789, archiefnummer 734, inventarisnummer 220, aktenummer 734 Gemeente: Gerecht van Hornhuizen) Periode: 1769-1789.
Over dochter Cijtjen is vooralsnog niets te vinden.